Bilboko Udalak sustatutako ZINEBI Bilboko Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Jaialdiak Elías Querejeta Zine Eskolak bere film-gordailuari buruz hasitako ikerketa-proiektuaren lehen emaitzak aurkeztu ditu. Proiektu horretan, 1959 eta 2011 urteen artean ekoitzitako 16 eta 35 milimetroko proiekzioen 339 kopien bilduma dago.

Bildumaren zatirik handiena 1974tik aurrera ekoitzitako filmek osatzen dute. Urte horretan, garai hartako Bilboko Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Lehiaketak, gaur egun ZINEBI izenez ezagutzen denak, Ekoizleen Elkarteen Nazioarteko Federazioaren (FIAPF) nazioarteko kategoria lehiakorreko jaialdi gisa aintzatetsi zuen lehen aldiz. Sari horrek aukera ematen zien kategoria horretako lehiaketei beren araudian film sarituak Zinemaldiaren berezko helburuetarako gordailuan gera zitezen.

Elías Querejeta Zine Eskolan bi urtez lan egin ondoren, datu base bat sortu da, kasu gehienetan Zinemaldian saritu zituzten tituluak direla egiaztatuz. Hala gertatu zen Studio H & S (Walter Heynowski eta Gerhard Scheumann, antzinako Alemaniako Errepublika Demokratikokoa, RDA) filmografiaren zati batekin, Santiago Álvarez funtsezko dokumentalista kubatarraren film laburrekin, eta Begoña Vicario, Pedro Olea, Montxo Armendáriz, Ernesto del Río (ZINEBIko zuzendaria 1999 eta 2017 artean), Antton Merikaetxebarria, Javier Rebollo edo Juanma Bajo Ulloa euskal zinemagileen lanekin. Artxiboak Asociación de Amistad Hispano-Sovietica elkartearen funtsa ere gordetzen du, 16mm-ko 56 dokumentalez eta erreportajez osatua.

Euskarri fotokimikoko material horiek guztiak 2018ko martxoan utzi ziren Euskadiko Filmategian, behar bezala biltegiratuta eta kontserbatuta daudela bermatzeko. 2020an hasi zen bilduma katalogatzen.

ZINEBIk honako hauek ere gordetzen ditu: jaialdiaren katalogoak, Miqueldi/Mikeldi-ren aleak (lehiaketak argitaratutako egunkaria), MiniDV bilduma bat eta Zinemaldiko ikus-entzunezko egunkarien DVDa – Zineberri izenekoak eta 2003 eta 2010 bitartean egindakoak –, bai eta paperezko argazkiak, kartelak eta barneko eta administrazioko dokumentazioa ere.

ZINEBI GORDAILUA

2022-2023 ikasturtearen barruan, Elías Querejeta Zine Eskolak ZINEBI gordailua ikerketa-proiektua abiarazi zuen, Bilboko jaialdiaren historiaren azterketa kritikoa egiteko asmoz. Proiektu hau hiru lan-ildoren inguruan egituratzen da: jaialdiaren historiaren ikerketa, funtsaren identifikazioa eta katalogazioa, eta programa publikoen diseinua eta ekimenaren zabalkundea.

Proiektua abian jarri eta bi urtera, funtsa osatzen duten 339 kopien bi heren identifikatu, ikuskatu eta katalogatu dira. Zeregin hori 2025eko abenduan osatuko dela aurreikusten da.

Aldi berean, tokiko eta estatuko artxiboetan ikerketak egin dira eta hainbat alderdi dokumentatzeko balio izan dute, hala nola jaialdiaren lehen edizioetako harreman politiko eta diplomatikoen garrantzia, lehiaketak erakunde zentsoreekin eta prentsa espezializatuarekin dituen harremanak, programatutako filmetan islatzen diren erakundeen eta gizarte-mugimenduen arteko tentsioak, eta Argentinako eta Txileko diktadura militarren erantzuna. Beste ildo batzuek Zinemaldian parte hartu zuten zinemagileen lanak aztertzen dituzte, hala nola Manuel Otero Frantzian erbesteratutako animatzaile espainiarrarenak edo aipatutako Heynowski eta Scheumannenak. Halaber, obretako batzuen jatorrizko zinema-eskolen arabera edo arrazoi teknologikoengatik multzokatuta ikerketak hasi dira.

Lan horiek guztiak Santiago Aguilar proiektuaren ikertzaile nagusiaren gainbegiradapean egiten ari dira, EQZEko ikertzaileek eta ikasleek osatutako lantaldeen parte-hartzearekin.

Zinemaldiko filmen gordailuaren katalogazioaren eta analisiaren egungo egoerari buruzko xehetasun gehiago eta abian dagoen ikerketaren helburuak Bilboko Zinemaren Foro Profesionalaren esparruan aurkeztuko dira, azaroaren 12an, Bilbon, AS Fabrik.

SARBIDE PUBLIKOA

ZINEBIren helburua da lan hori guztia esparru akademikotik haratago eramatea eta jendearen eskura jartzea. Ildo horretan, ekimenik garrantzitsuena katalogoen, egunkarien, kartelen eta argazkien bildumekin lotutako informazio guztia bilduko duen web plataforma bat sortzea da; Euskadiko Filmategian gordetako filmen katalogoa eta lehiaketaren historiaren inguruan egindako ikerketak, besteak beste.

Ikerketa kritikorako eta artxibozainen, ikertzaileen, kultura-kudeatzaileen eta, oro har, herritarren arteko eztabaidarako topagune bat eraikitzea da azken helburua; izan ere, ZINEBI Funtsa azterketa-material aberatsa da eta gaur egungo analisi eta ikuspegi ugaritara irekia.