Bere Segoviako herrian, Cedillo de la Torren, ez zegoen zinema aretorik. Baina bazegoen dantzaleku txiki bat eta, noizean behin, konpainia ibiltari batek filmak proiektatzen zituen han.
Kez eta isileko musuz betetako areto hartan ikusi zuen Esther Garcíak bere lehen filma: Robira Veletaren Tarantos. Ez dakigu neskato haren eragin ahaltsuak zerikusirik izan ote zuen, baina egia da Tarantos Oscar sarietaraino iritsi zela.
Perspektibarekin ikusita, ez da nolanahiko xehetasun bat. Izan ere, Esther García berak produzitutako hainbat filmekin ibili da Los Angeleseko alfonbra gorri hain desiratuan, eta litekeena da —hala izatea espero dugu— Siratekin berriro itzultzea, hemendik gutxira.
Kasualitatez sartu zen zinemaren munduan, kontuak koadratzen, filmaketetako ordainketen kutxaren ardurasun gisa, emakumeek koadroaren lekurik isilena eta ezkutukoena izan ohi baitzuten.
Hori duela 50 urte izan zen eta, gure zinema, distira batzuengatik izan ezik, gizonek zuzentzen zuten —garai hartako Espainiako arlo ia guztiak bezala—. Premiaz berrikusi behar ziren autoritate-ereduetara ohitutako gizonak ziren.
Zinema horretara iritsi zen Esther García, bere superbotere guztiekin. Enpatiaz, talentuz, edertasunez, indarrez eta ikasteko izugarrizko irrikaz beteta.
1975ean ekin zion bere ibilbideari, Espainiako historian mugarri bat izan zen urtean. Eta Pedro Olea eta bere Pim, pam, pum… fuego filmaren bitartez egin zuen. Ondoren, TVEko Curro Jiménez telesaila, Mariano Ozoresen Los bingueros, Sé infiel y no mires con quién eta Fernando Truebaren El año de las luces, Fernando Colomoren La vida alegre, Augusto Martínez Torresen El pecador impecable… edo TVEn eman zen Gonzalo Suárezen Los pazos de Ulloa telesaila iritsi ziren. Ogibidean eman zuen lehen harmarkada horrez gain, telebistarako beste lan batzuk ere egin zituen, besteak beste, Mario Camus eta Pilar Mirórekin.
Erraza da imajinatzea nola, bere lan egiteko modu atsegin, zehatz eta saiatuarekin, berehala liluratu zituen zuzendari guztiak eta berarekin gurutzatu ziren lantalde guztiak.
Ez dut uste gehiegizka ari naizenik esaten badut une hartan Espainiako zinema aldatzen hasi zela.
Bere ibilbide luzean zehar, Estherrek sari prestigiotsu ugari jaso ditu. Batzuek, hala nola Zinematografiaren sari Nazionalak eta Donostia Zinemaldiak duela bi hilabete eskas eman zion Donostia sariak, lehen aldiz jarri zuten arreta produkzioan, hain errekonozimendu gailenak merezi izateko ia aintzat hartzen ez den diziplinan.
Produktoreen egiletza eta sormenezko ekarpen erabakigarria ikusgai jartzen laguntzea, normalean ezkutuan geratzen den lan bat argiztatzea, hori da Estherrek filmak egiteko arte hain konplexu honen industriari egiten dion beste ekarpenetako bat.
Bere ibilbidearen eta bizitzaren zati handi bat Pedro eta Agustín Almodóvar anaiekin lotuta dago, izan ere, ez dira banandu 1986an Matador filmatu zutenetik. Ia berrogei urtez egin dute lan elkarrekin, eta gure zinemako izenbururik garrantzitsuenetako eta nazioartean oihartzun handiena izan duten batzuk biltzen dira urte horien baitan: La ley del deseo, Mujeres al borde de un ataque de nervios, Átame, La flor de mi secreto, Todo sobre mi madre, Hable con ella, La mala educación, Volver, Los abrazos rotos, La piel que habito, Dolor y gloria, Madres paralelas, La habitación de mi lado… edo Amarga navidad, datorren urtean zinemetara iritsiko dena.
1986az geroztik Pedro Almodóvarrek zuzendutako film guztiez gain, Esther García beste zinemagile batzuen filmen produkzioaren buru izan da El deseo faktorian: Alex de la Iglesiaren Acción mutante, Monica Lagunaren Tengo una casa, Guillermo del Tororen El espinazo del diablo, Daniel Calparsororen Pasajes, Isabel Coixeten Mi vida sin mí, La vida secreta de las palabras eta Nieva en Benidorm, Belén Macíasen El patio de mi cárcel, edo Óliver Laxeren Sirat, zeina Oscar sarien hurrengo edizioan Espainia ordezkatzeko hautatu baitute.
Herrialdeen arteko zubiak ezartzeko borondate hautsezina izan du beti, eta horren erakusgarri dira Argentinako ekoizpenekin egindako lankidetza garrantzitsuak. Horien artean daude Damián Szifronen Relatos salvajes, Julia Solomonoffen El último verano de la Boyita, edo Lucrecia Martellen La niña santa, La mujer rubia eta Zama.
CIMAko (Zinemaren eta Ikus-entzunezkoaren Emakume Elkartea) partaide aktiboa da, eta bere konpromiso sozial eta feministak dokumentalean ere aurkitu du gure oraintsuko historiaren ispilu adierazgarri bat. Diego Galánek zuzendutako Con la pata quebrada eta Manda huevos filmekin, xeheki aztertzen dute Espainiako zinemako genero-rolen irudikapena. Sei urte baino gehiagotan filmatutako Almudena Carracedoren El silencio de otros filmak Esther García obsesionatzen duen beste gai bat jorratzen du: memoria historikoa.
Atzerapauso bakar bat ere ez! Esan zuen oihu batean Kursaaleko agertokian joan den irailean, Donostia saria altxatzen zuela.
Atzerapauso bakar bat ere ez
Mila esker, Esther.
Arau berriak asmatu behar izan dituzu honaino iristeko. Erakutsi duzu posible dela ehunka talde koordinatzea ahotsa goratu gabe. Autoritatearentzako elikagairik onena elkarrizketa dela. Ez dagoela arrotza iruditzen zaizun arazorik. Pasioa, arreta eta ilusioa kutsakorrak direla. Denok beharrezkoak garela helburu komun baten alde lan egiten dugunean. Eta zinemak mundua mugiaraz dezakeela.
Paz Sufrategui
