- Jaialdiaren antolatzaileek kontabilizatutako pertsona-kopuruak bikoiztu egingo du 2020ko ikusle-kopurua.
- Aurrez aurreko bertsioan 93 estreinaldi egin ziren Estatuan, eta horietako asko aretoan eta jendaurrean aurkeztu zituzten arduradunek: Europatik, Amerikatik eta Asiatik etorritako zuzendariak, errealizadoreak, interpreteak edo ekoizleak.
- Jaialdiak bere filmen askoz online gozatzeko aukera eskaini zuen Filmin plataformaren bidez.
ZINEBI – Bilboko Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Jaialdiak, Bilboko Udalak antolatuta, azaroaren 20an amaitu zuen bere 63. Edizioa. Arriaga Antzokian proiektatu ziren palmaresean dauden film laburrak, “North Pole” (Marija Apcevska, 2021) mazedoniar-serbiar filmari emandako ZINEBI Sari Nagusia buru zela. Film labur hori, gainera, ZINEBIk 2022ko Europako Zinema sarietarako aurkeztu duen film laburra da.
ZINEBIk 16.500 ikuslerekin itxi du aurtengo edizioa. Kopuru hori pandemiaren aurreko mailak berreskuratzetik urrun badago ere, bikoiztu egin da 2020ko ikusleen kopurua.
Kopuru horiek ikusita, ZINEBIren talde antolatzaileak positibotzat jo du bere 63. edizioaren garapena, eta espero du “normaltasuna berreskuratzeko lehen urrats” gisa balioko duela.
Jaialdiak komunikabide orokor eta espezializatuetan izan duen eraginari buruzko datuak ikusita, azpimarratu behar da ZINEBI bezalako jaialdi “espezializatu eta eskala ertainekoek pizgarriak eskaini behar dituela ikusleek hiriko zinema-aretoetara joateko erritua berriro har dezaten, eta hori egiten saiatu gara zinema independentean eta kalitatekoan oinarritutako programazio baten bidez, estetikoki konprometitua eta mundu osotik datorrena”.
Era berean, ZINEBIk “euskal zinemarekin duen konpromisoa” nabarmendu du: “laugarren urtez jarraian, 10.000 euroko laguntza eman zaio Euskadin egindako film luze dokumentalen proiektu bati; 9.000 euroko laguntzak banatu dira film laburren proiektuetarako; eta proiektatutako film guztietatik —film laburren eta luzeen artean— 45 euskal ekoizpen ikusi ahal izan dira”.
JAIALDI HIBRIDOA ETA ARETOETARA ITZULTZEA
Pandemiaren eboluzioak eragindako ziurgabetasunak markatutako edizio batean, ZINEBIk bertsio hibridoa aukeratu zuen berriro. Publikoak 70 saio presentzialez gozatu ahal izan zuen (2020an baino 24 gehiago, baina oraindik 2019an baino 15 gutxiago), aldi berean, ZINEBI 63 jaialdiaren egun gehienetan, Filmin online plataforman bere programaren lagin zabala ikusteko aukera ere ematen zuen jaialdiak. Bertan, film batzuk jatorrizko bertsioan ikusi ahal izan zituzten erabiltzaileek, gaztelaniazko edo euskarazko azpitituluekin.
ZINEBIren bertsio osoak – aurrez aurreko bertsioak – 123 film programatu izan zituen (horietatik 93 Estatuan estreinatu ziren), eta horietako asko aretoan eta jendaurrean aurkeztu zituzten arduradunek: Europatik, Amerikatik eta Asiatik etorritako zuzendari, zuzendari, interprete edo ekoizleak.
Bilbon izan ziren ere aurten Ohorezko Mikeldia jaso zuten bi pertsonak: Margarethe von Trotta zuzendari alemaniarra eta Imanol Uribe euskal zinemagilea, beren sariak, hurrenez hurren, inaugurazio eta itxiera galetan jaso zituztenak. Gainera, Las hermanas alemanas (Die bleierne Zeit, 1981) filmaren zuzendaria —Veneziako Urrezko Lehoia lortu zuen lehen zinemagilea— Helena Taberna errealizadore nafarrarekin solasean aritu zen ikusleen aurrean; Uribek, bere aldetik, gauza bera egin zuen Carlos Reviriego Espainiako Filmategiko zuzendariondokoarekin, Bilboko San Frantziskoko Komentu Zaharreko aztarnategira joan ondoren. Bertan, Ángel Amigo ekoizleak eta Euskal Produktoreen Elkarteak (EPE-APV) sustatutako erakusketa zabalik egon zen igandera arte, hilaren 21era arte, bere fikziozko lehen filmaren (Segoviako ihesa, 1981) estreinaldiaren 40. urteurrenean.
Gainera, beste zinemagile eta artista batzuen artean, honako hauek etorri ziren Bilboko ikusleriarekin elkartzera: Enrique Urbizu zinemagilea —jendaurreko saioan Carlos Gómez-ekin batera idatzi duen liburua aurkeztu zuen, La caja de madera: Estudios sobre puesta en escena cinematográfica—, Joxean Fernández Euskadiko Filmategiko zuzendaria aurkezle izan zela; Dora García 2021eko Arte Plastikoen Sari Nazionalaren irabazlea —Itziar Okariz artistarekin izandako solasaldian bere azken dokumentala Si pudiera desear algo (2021) aurkeztu zuena—; eta Mexikoko jatorrizko herrietako zinemagile Yolanda Cruz, Concepción Suárez, Itandehui Jansen (azken hori ere Film Laburren Nazioarteko Lehiaketako epaimahaikidea) eta Luna Marán, Yásnaya Aguilar idazle eta mixe hizkuntzalariarekin batera, Yunuen Cuencak komisariatutako zikloa, Focus: Mexiko, Emakumea eta Jatorrizko Zinemak izenekoa aurkezteko.
Halaber, ZINEBIn presentzialki parte hartu zuten ere Marta Popivoda zinemagile, ikertzaile eta artista serbiarrak —bere lanik berriena, Landscapes of Resistance (2021), aurkeztu zuen Bilboko Arte Ederren Museoan—, Aitor Merino aktore eta zuzendari donostiarrak —Fantasía (2021) bere dokumentalik berriena aurkeztu zuen— eta baita munduko hainbat lekutako zinemagile talde handi batek ere, bere filmak ZIFF ZINEBI First Film Sail Ofizialeko lehiaketara (urtean zehar estreinatutako opera prima film luzeei eskainitakoa) aurkeztera etorri zenak: Fern Silva estatubatuarra (azkenean, Rock Bottom Riser filmagatik lehiaketako Sari Nagusia irabazi zuena), Diego Hernández mexikarra (Gazte Epaimahaiaren Saria UPV-EHU jaso zuen Los fundadores lanagatik), Kam Jeong-won errealizadore korearra (The Train Passed By), Caroline Pitzen zinemagile alemaniarra (FREIZEIT or: The Opposite of Doing Nothing), Micaela Gonzalo zuzendari argentinarra (La chica nueva), Émilie Aussel frantziarra (Our Eternal Summer) eta Marija Zidar dokumentalista esloveniarra (Reconciliation).
Beren film laburrak aurkezteko, zinema aretoetan izan ziren ere, besteak beste, Marija Apcevska eta Robert Naskov —aurtengo ZINEBI Sari Nagusiko irabazleak (North Polen zuzendaria eta ekoizlea, hurrenez hurren)—, David Pérez Sañudo, Maider Oleaga, Carla Andrade, Concha Barquero, Alejandro Alvarado, Sarah Lederman, Virginia García del Pino, Paulo Patrício, Stéphanie Rolland, Juliette Saint Sardos, Ico Costa, Liam White, Weronika Szyma, Omar Al Abdul Razzak, Shira Ukrainitz, Michal Babinec, Lea Hanzelova, Toby Bull, Carlos Saiz, Frédéric Bernard, Paula Armijo, Ahmad Saleh, Maddi Barber, Gonzalo Quincoces, Irati Gorostidi edo Ainara Elgoibar.
INDUSTRY
ZINEBIk bere industriako jardueretan ere berreskuratu zuen presentzialtasuna, eta 2020an eta aurreko urteetan baino jarduera gehiago antolatu zituen. Hori horrela, Euskal Produktoreen Elkartearekin (EPE-APV) batera, eta ETB, Zineuskadi eta Europa Creativa Desk MEDIA Euskadirekin lankidetzan, ZINEBI Networking: Dokumentalen Sorgunea Zinema Dokumentalaren Foro Profesionalaren laugarren edizioa antolatu zen, eta 10.000 euroko laguntza eman zitzaion Maria Elorzak zuzendutako eta Txintxua Filmsek ekoitzitako A los libros y a las mujeres canto film luze dokumentalaren proiektuari. Txintxua Filmsek ekoitzitakoak dira ere Amama eta Dantza film luzeak, biak Asier Altunak zuzenduak, eta baita Koldo Almandozen Oreina ere.
Gainera, Jaialdian bi topaketa garrantzitsu egin ziren: alde batetik, Estatuko zinemarako soinu banden emakume konpositoreen bilerarik handiena, non parte hartu zuten Goya saridunak diren Eva Gancedok (Ricardo Francoren La buena estrella filmerako partituragatik saritua) eta Aranzazu Callejak (Pablo Agüeroren Akelarreren jatorrizko soinu bandagatik, Maite Arroitagauregirekin batera konposatutakoagatik, saritua); horiez gain, bertan egon ziren ere Vanessa Garde (La boda de Rosa), Zeltia Montes (El buen patrón), Nerea Alberdi (Josefina), Paloma Peñarrubia (Seis y medio) edo Paula Olaz (Nora) musikariak. Bestetik, zinema dokumentaleko Europako jaialdien lehen topaketa egin zen, non ospe handiko lehiaketetako zuzendari eta programatzaileak bildu ziren, hala nola DOK.Leipzig (Alemania), Ji.hlava (Txekia), Doclisboa (Portugal), Cinéma du Réel (Paris), DokuFest (Kosovo), FIPADOC (Biarritz) edo Punto de Vista (Iruñea) jaialdietakoak.
ZINEBIn, halaber, Euskadiko, Nafarroako eta Akitania Berriko ikus-entzunezko ekoizle independenteen elkarteen topaketa bat antolatu zen Zinema Zubiak izeneko proiektuaren barruan, eta Aukera programaren lehen edizioko parte hartzaileek garatutako film laburren proiektuen jendaurreko aurkezpena egin zen. Programa hori ikus-entzunezkoen sektorean profesionalizatu nahi duten 18 eta 35 urte bitarteko emakumeei zuzenduta dago, eta 3.000 euroko hiru laguntza eman zizkien beste horrenbeste proiekturi.
SINERGIAK
Tokiko ikus-entzunezkoen industria indartzen laguntzeaz gain, ZINEBIk kolaboratzaile instituzional ugari ditu (Bilboko Udaletik eta Arriaga Antzokitik haratago, lehiaketaren antolatzaileak) eta pribatuak: Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Saila, Bizkaiko Foru Aldundia, Kultura Ministerioa, Zinematografiaren eta Ikus-entzunezko Arteen Institutuaren bidez (ICAA), Europa Creativa Media DESK Euskadi, EITB, Euskadiko SGAE Fundazioaren Kontseilua, DAMA, Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU), Euskal Produktoreen Elkartea (EPE-APV), Euskal Gidoigileen Elkartea,Emakunde, (H)emen, Goethe Institutoa, UNICEF, Bilboko Arte Ederren Museoa, Bilboko Berreginen Museoa, Azkuna Zentroa, Golem-Alhóndiga Zinema Aretoak, Espainiako Filmategia, Euskal Filmategia eta Cineclub FAS.
