Larraitz Zuazo, Zuri Goikoetxea eta Ainhoa Andrakaren eta Doxa Producciones-ek ekoiztutako Itoiz udako sesioak filmaren mundu mailako estreinaldia hartuko du Bilboko Udalak antolatutako ZINEBI – Bilboko Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Jaialdiak. Euskal rock talde mitikoa pantailara itzuliko da Juan Carlos Perezek bere kide ohiekin topo egingo duen dokumental luze honetan.
Gaur gauean 21:30etan eta ostegunean, hilak 14, 19:30etan, Golem Alhondigako 7. aretoan ikusi ahal izango den filma gaur goizean aurkeztu da Azkuna Zentroan, Bilboko Udaleko Kultura eta Gobernantza zinegotzi Gonzalo Olabarriak, ZINEBIko zuzendari Joseba Lopezortegak eta Itoiz udako sesioak filmeko zuzendariek parte hartu duten prentsaurrekoan.
Proiektu honek ZINEBIn eta Xixón – FICXeko Nazioarteko Zinema Jaialdian egingo duen estreinaldia txandakatuko du. Bi jaialdien arteko lankidetza-hitzarmen baten emaitza da, eta, gainera, Campolivar (Alicia Moncholí, 2024), Errotatiba (Iratxe Fresneda, 2024) eta Horizontal (Álex Reynolds, 2024) film laburren estatuko estreinaldiak (biak batera estreinaldi gisa ikusi eta saritu ahal izango dira) partekatzeko.
Larraitz Zuazoren estreinako film luzea ZINEBIren ikusleentzat gehien espero den proiektuetako bat da, proiektua 2019an ZINEBI Networking Bilboko Dokumentalen Nazioarteko Foroaren bigarren edizioan aurkeztu zenetik. Era berean, ZINEBI eta FICXekin lankidetzan garatu zen Cannes Docs-en barruko programa berezi batean parte hartu zuen.
100 minutuko iraupenarekin, pelikulak kontatzen du orain arte ikusi ez diren hainbat zinta aurkitzeak Juan Carlos Pérez, ITOIZ talde ikonikoaren liderra, bere unerik gorenean taldea desegiteari buruz hausnartzera daramala, estilo aldaketa argi baten ondoren, gaur egun oraindik ere ukatzen duen poparantz. Horrela, Juan Carlosek taldearen muinera bidaia katartikoa hasiko du, 70eko hamarkadan Mutrikuko rock talde progresiboaren hastapenak birbiziz, iraganarekin adiskidetzeko balioko diona.
Dokumentalak Txarli Argiñanoren argazki zuzendaritza du. Ainhoa Andraka eta Larraitz Zuazo muntaketaz arduratzen dira, baina Andrea Sáenz, Julen Valmaseda eta Xanti Salvadorrek soinua sinatzen dute.
GAURKO PROGRAMAZIOA
Gaur goizean hasi da ZINEBI Networking ekimena, Zinemaldian parte hartu duten zinemagileek 2024ko Ohorezko Mikeldi Saria den Laura Poitras zinemagile iparramerikarrarekin egingo duten topaketa batekin. Gaur arratsaldean Las vísceras del cine de Elena López Riera masterclassa egingo da Orihuelako zinemagilearen eskutik. Azken hamarkadan espainiar zinemaren funtsezko ahotsetako bat izan dena eta Los que desean (2018) filmarengatik ZINEBIn Zinemaldiko Sari Nagusia jaso zuen López Rierak, Cannesko Zinemaldiko Zinemagileen Hamabostaldian parte hartu zuen bere lehen film luzearekin — El agua (2022) —. ZINEBI Networking-en, López Rierak bere zinemaz, bere ibilbideaz eta bere ibilbide zinematografikoa markatu duten filmez hitz egingo du.
Proiekzioen programazioa ZINEBI Gazte zikloarekin hasi da. Bigarren Hezkuntzako azken bi ikasturteetako eta Batxilergoko lehen mailako ikasleei zuzenduta dago, eta hainbat film ikusi dira BBK Aretoan, saio bikoitzean, 10:00etan eta 11:30ean. Hiru film labur programatu dira: em>Echoes, Robinson Drossos frantsesarena, animaziozkoa; Un pájaro voló, Kubako eta Kolonbiako koprodukzioa, fikziozkoa, Leinad Pájaro de la Hozek zuzendua; eta Urak eginen du bide, June Agirre, Alex Altuna eta Oier Markotegirena.
Opera prima ZIFF ZINEBI nazioarteko film luzeei eskainitako lehiaketaren proiekzioek aurrera jarraitzen dute, gaur arratsaldean, 16:45etan, Golem Alhondigako 7. aretoan, After the Snowmelt Lo Yi-Shan zuzendari taiwandarraren estreinako emanaldiarekin. Bertan, Himalayako espedizio batean hil ondoren, errealizadorearen lagunik onena izan zenaren galera aztertuko du. Visions du Réelen estreinatua, Jeonju (Koreako Errepublika) eta DokuFest (Prizren, Kosovo) jaialdietan aurkeztu da. Gainera, 19:15etan, Celeste Rojas Mugicaren Una sombra oscilante dokumental txiletar-argentinarra ikusi ahal izango da. Bertan, irudien pisu intimo eta politikoa aztertzen du, erresistentzia-ekintza gisa pentsatzeko espazio bat irekitzeko. Filmak Epaimahaiaren Aipamen Berezia lortu zuen 35º FID Marseille-ren First Film Competition kategorian eta DokuFest-en (Prizren, Kosovo) ere proiektatu dute.
2023an Europako Film Labur Onenaren Sarirako hautagai izan ziren bost film laburren proiekzioa izango da gaur ZINEBIn. Bertan, saria lortu zuen filma (Hardly Working austriarra) eta La herida luminosa (ZINEBIren 64. edizioan estreinatu zen mundu mailako estreinaldia) izango dira ikusgai. Horrela, Golem Alhondigako 5. aretoan, 17:30etan, Frantzia eta Hungariako 27 animaziozko koprodukzioa, Flóra Anna Budaren zuzendaritzapean; Manuel Muñoz Rivasen Aqueronte dokumental espainiarra; Christian Avilés espainiarraren La herida luminosa fikziozko film laburra; La herida luminosa Suitzako eta Kolonbiako fikziozko koprodukzioa Jorge Cadena zuzendariaren zuzendaritzapean; eta Susanna Flock, Robin Klengel, Leonhard Müllner eta Michael Stumpf zuzendarien Hardly Working animaziozko film labur dokumentala eskainiko dira.
Bertoko Begiradak. Euskadiko begiradak atalaren barnean, 18:00etatik aurrera, Azkuna Zentroko Auditorioan, Imanol G. Gurrutxagaren Bidean (fikzioa), Sergio Roman Costaren Espurna (animazioa), Izibene Oñederraren Etorriko da (Eta zure begiak izango ditu) (animazioa), Lide Billelabeitiaren Far Away Moubtanis (dokumentala), Alba Lozanoren Utländsk (fikzioa), Nerea Sciarraren Pomo d ‘oro (fikzioa) eta Uxue Botasen eta Ane Nafarrateren Komando Marmitako (fikzioa) ikus daitezke. Sail berean, 20:00etan, BBK Aretoan, Jone Ibarretxe & Nere Falaganen Esto no es Hollywood (La historia inacabada de los hermanos Ibarretxe) film luze dokumentala programatu da. Donostiako Zinemaldian estreinatu zen, ZINEBI Networking 2022tik proiektu fasean igaro ondoren. Filmak Ibarretxe anaiak aurkezten ditu, aitzindariak euskal ikus-entzunezkoen sektorean, sortzaileak, ganberroak eta egonezinak; made in Euskadi zinemaren aldeko apustua egin zuten errealitatea izan baino askoz lehenago.
Ordu berean, Azkuna Zentroko Auditorioan Sail Ofizialeko Nazioarteko Lehiaketaren saio bat izango da. Bertan, I Would ‘ve Been Happy(Jordan Wong – AEB), Un movimiento extraño (Francisco Lezama, Argentina), Nutcracker Girl (Michalina Musialik, Polonia), Ashen Sun (Camille Monnier, Frantzia), Apocalypse (Benoit Méry, Frantzia), Data Flesh (Felipe Elgueta, Txile) film laburrak estreinatuko dira Estatuan. 2006 (Gabriella Choueifaty, Frantzia, Libano) filmaren kasuan, mundu mailako estreinaldia izango da.
Jardunaldia 21:45etan amaituko da Golem Alhondigako 5. aretoan, Michael Premo estatubatuarraren Homegrown (2024) dokumentalaren estreinaldiarekin, Beautiful Docs sailean programatutako Veneziako Kritikaren Astetik igaro ondoren. Gaurkotasun handiko filma da, AEBetako hauteskundeekin bat egiten baitu, eta zinta AEBetako Kapitolioaren aurkako erasora doa. AEB, 2021eko urtarrilaren 6a. Film luzeak AEBko historiaren une horretara garamatza, Trumpen hiru jarraitzaileren bizitzaren bidez, eta horien artean, eraso horretan parte hartu zuten aktiboenetako bat aurkituko dugu. Kamera ondoan duela, Premok AEBetako botere legegile federalaren egoitzaren aurkako indarkeria eztanda historiko horren irudiak eskaintzen ditu.
BIHARKO PROGRAMAZIOA, ASTEARTEA 12
ZINEBI Networking programaren barruan, 9:00etatik 14:15era hautatutako proiektuen pitching saio bat egingo da Bilbao As Fabriken, Arena gunean. Aretoak, 10:00etatik 12:30era, hainbat saio hartuko ditu: Bilbao Bizkaia Film Commission-en aurkezpena, Agustín Atxa Bilbao Bizkaia Film Commissioneko Komunikazio Korporatiboko zuzendariaren eskutik; Animazioa adimen artifizialaren aroan: Iraultza edo Eboluzioa topaketa, Iván Miñambres, UniKo CEO, Anna Giralt, Arteface-ren sortzailea, eta Asier Azkarraga, Digipen Arte Eder eta Animazio Saileko buruaren eskutik; eta ZINEBI Gordailua: 50 urte zinema dokumentala eta film laburra Bilbon topaketa, Santiago Aguilar, ZINEBIren gordailua Euskadiko Filmategian ikertzeko proiektuaren ikertzaile nagusia, Arrate Velasco, Elías Querejeta Zine Eskolako zuzendari akademikoa, eta Rubén Corral, Zinebiko programatzailea. Gainera, El Deseoko produkzio-zuzendari Esther Garciak eta Días de Cine telebista-saioko zuzendari Santiago Tabernerok Ekoizpen zinematografikoaren erronkak topaketan parte hartuko dute, 11:45etan, Chamber aretoan.
Jardunaldia 19:00etan osatuko da, Biran, Alde Zaharrean, zinemaren eta jaialdiaren beraren eta diseinu grafikoaren munduaren artean beti egon den loturari buruzko solasaldi batekin. Bertan, Rober Alonso, ZINEBI 2024ren nortasunaz arduratzen den Cuchillo agentziaren sormen-zuzendaria; Eider Corral, IED Kunsthal Bilbaoko ikusizko arteen zuzendaria; Cristina Hernandez, Krisiko bazkide eta zuzendari sortzailea; eta Angélica Barco, EIDEko diseinatzaile grafiko eta presidentea egongo dira. Jendearentzat irekia.
Proiekzioen programazioari hasiera emateko, ZINEBI Gazte zikloko bi saio berri eskainiko dira BBK Aretoan, 10:00etan eta 11:30ean, Echoes, Un pájaro voló eta Urak eginen du bide saioekin.
Errealizadore berrien lehen film luzeei eskainitako ZIFF – ZINEBI FIRST FILM Nazioarteko Lehiaketak hiru proposamen aurkezten ditu, guztiak Golem Alhondigako 7. aretoan. 17:00etan, La rueda conoce mi nombre fikziozko film luzea ikusi ahal izango da, Claudio Zilleruelo mexikar zinemagilearen lehen filma, inoiz baino zabalegia den Mexiko Hiri baten erretratuaren saiakera, musikarekin zerikusia duen bikote baten erretratuaren bidez. 19:30etan, Bienvenidos conquistadores interplanetarios y del espacio sideral Kolonbia eta Portugalen koprodukzioaren txanda izango da. Andrés Jurado artista eta zinemagileak Dariéngo oihan tropikaletan, Panama eta Kolonbia artean, NASAko astronautek egindako entrenamenduei buruzko artxiboko materiala berreskuratu (eta berriro testuinguruan jarri) eta hausnarketa antikolonialista iradokitzaile batekin egingo du debuta film luzean. Eta 21:45etan, Celeste Rojas Mugicaren Una sombra oscilante dokumental txiletar argentinarraren bigarren emanaldia.
Golem Alhondigako 5. aretoak Beautiful Docs sailean programatutako bi film hartuko ditu 17:30etan: Cannesko Kritikaren Astean estreinatu eta Donostia Zinemaldian programatu ondoren Bilbora iritsiko den Elena López Rieraren Las novias del sur (2024); eta Louise Hémonen The Documentary Journey of Madame Anita Conti film frantsesa, Visions du Réelen estreinatua. Beautiful Docs-en barruan ere, 19:15etan, Intercepted (Oksana Karpovych, Kanada, Frantzia, Ukraina), Zuzendaritza Onena BAFICIn (Argentina), Ukrainako eskala handiko inbasioa hasi eta aste batzuetara filmatua; eta 21:30etan, Pello Gutiérrez Peñalbaren Erreplika, Donostiako Zinemaldian aurkeztua, non Euskal Zinemaren Irizar Sariaren Aipamen Berezia jaso baitzuen.
Bertoko Begiradak. Begiradak Euskaditik sailak Nagore Eceizaren Olatu baten istorioa (dokumentala), Ainhoa Urgoitiaren Kaxa hutsak (dokumentala), Larraitz Zuazo eta Ane Rotaetxeren Xiberoa kantuz loraturik, txoriekin hizketan (dokumentala), Ander Iriarteren Judoka (fikzioa) eta Arriguriren < 3 (fikzioa) hartuko ditu. Gainera, sail berean, 20:00etan, BBK Aretoan, Enarak filma programatu da, pasean, halleko erakusketa batekin batera. Film honek 1967an sortutako Enarak taldearen historia kontatzen du. Popa, rocka eta psikodelia uztartzen zuten, garaiko gizartean arrotzak ziren estiloak eta, gutxi balitz, euskaraz bakarrik. Ehunka kontzertu eman ondoren, 1971n modu misteriotsuan desagertu ziren, eta betiko. Berrogeita hamar urte beranduago, kantariaren semea, Beñat, taldearen arrastoen atzetik abiatzen da, ornitologia, collagea eta bilaketa xelebrea nahasten dituen film labirintoan murgilduz.
Azkuna Zentroko Atrioan, 19:00etan, edizio honetako proposamen ausartenetako bat izango da: URHO ikuskizuna, Ivan Torres Hernández ikus-entzunezko artistak izen bereko izotz-hausgailuan grabatutako soinua eta irudiak abiapuntu dituen proiektu performatiboa, Finlandiako flotaren intsignia ontzia. Landa-grabazioen soinu konplexu eta sakona Xoán-Xil López musikari eta artista soinudunak eta Iván Torresek berak zuzenean interpretatzen duten soinu-paisaiaren oinarria da. Sintetizadoreak eta irrati-sistemak erabiltzen dituzte, eta Xoán-Xilek egindako instrumentuak gehitzen zaizkie. Piezak inprobisazio eta elkarrizketa izaera du bisualen aurrean erreakzionatzen duten bi artisten artean eta dokumental estiloko irudiak zeluloidezko animazioarekin nahasten diren.
Film Laburren Nazioarteko Lehiaketak honako film labur hauek proposatzen ditu, 20:00etatik aurrera, Golem Alhondigako 3. aretoan: Hilke Rönnfeldten Duty Free (fikzioa), Zirui Chenen Format Error Occurred at Offset (animazioa), Samuele Leogranderen Where Are You, Samuel? (fikzioa), Coralie H. Gourdonen Time Sensitive Characters (dokumentala), Anastasia Lolaren Theater (fikzioa), Piotr Milceken There Will Be No Other End (animazioa), Yanup Tekinteken Morî(fikzioa).
